تصویر زن در رسانه ملی

اغلب زنان آثار نمایشی ما عروسک خیمه‌شب بازی فرهنگ غرب است که بازتولید داخلی شده است.

ابراهیم فیاض جامعه‌شناس و استاد دانشگاه، درخصوص تطابق تصویر ارائه شده از زنان با واقعیت‌های موجود در جامعه می‌گوید: متاسفانه تصویر ارائه شده بیشتر نمایانگر فرهنگ و دغدغه دنیای بازیگران و کارگردان است؛ یعنی آثار نمایشی به جای اینکه نمایانگر واقعیت‌های موجود در جامعه باشد منبعث از فرهنگ درونی دنیای پیرامون سازندگان اثر است.

ادبیات حلقه مفقوده رابط سینما و جامعه
وی در ادامه می‌افزاید: تا کنون کارگردانان ما نتوانسته‌اند تصویری درست از نقش اجتماعی زنان داشته باشند و به تصور من علت اصلی آن فقدان حلقه واسط میان تولیدات سینمایی و تلویزیونی با جامعه است که آن هم ادبیات داستانی است. به تعبیر دیگر آثار نمایشی ما از تولید به مصرف شده‌اند.

آثار نمایشی از تولید به مصرف
این استاد دانشگاه تهران در توضیح بیشتر می‌افزاید: کاراکتر اجتماعی زنان در ادبیات ترسیم می‌شود چرا که ادبیات همچون سینما و تلویزیون نیاز به لوکیشن و دیگر مباحث آثار نمایشی ندارد و یک نوع تخیل زبانی است که به خوبی تصویر می‌شود. با نبود ادبیات داستانی کاراکترها به خوبی بسط و پردازش نمی‌یابند و در نتیجه وقتی مستقیما به سمت تولید می‌رویم خودآگاه یا ناخودآگاه فضای آثار نمایشی ما بازتاب همان فضای اجتماعی، هنری یا خصوص زندگی بازیگران و کارگردانان می‌شود.

پیکری دایناسوری با کوچکترین مغز
فیاض ادامه می‌دهد: مشکل اساسی سازمان صداوسیما عدم توجه به قسمت نرم‌افزاری و تئوریک است. متاسفانه ساختار این سازمان به مثابه پیکر عظیم‌الجثه چند برابر جثه یک دایناسور است که با کوچکترین مغز فعالیت می‌کند. هیچ ارتباطی میان بخش‌های ریاست، میانی و تولید سازمان وجود ندارد و حتی نظارت سازمان هم محدود به جلسات در بسته‌ای است که ارتباطش با بخش تولید صفر است. بر همین اساس باید در صداوسیما یک بخش بزرگ مغز و تفکر ایجاد شود.

سالاد غربی تزئین شده با سس ایرانی
این جامعه‌شناس غیر ملموس بودن کاراکتر زنان با فرهنگ ایرانی را از دیگر نقاط ضعف آثار نمایشی عنوان کرده و می‌افزاید: اغلب زنان آثار نمایشی ما عروسک خیمه‌شب بازی فرهنگ غرب است که بازتولید داخلی شده است. یک نوع خودباختگی در شخصیت،گریم و لباس کاراکترهای زن دیده می‌شود؛ مانند یک سالاد غربی که با سس ایرانی تزئین شده است که بالطبع باورپذیر نبوده و با همذات‌پنداری مخاطب همراه نیست.

فقدان شخصیت‌های شناسنامه‌دار و مجالی برای کرشمه و خودنمایی
ابراهیم فیاض در پایان با اذعان این نکته که این موضوع نیاز به مباحث عمیق دارد، خاطرنشان می‌سازد: مهمترین آسیب متوجه بخش پردازش کاراکترهای شخصیتی است و چون کمیت این بخش لنگ می‌زند کار بازیگر در ارائه یک شخصیت بی‎شناسنامه معطوف به زبان بدن می‌شود که با کرشمه و خودنمایی همراه است که متاسفانه در برخی موارد حتی حرکات و سکنات بازیگران غربی و خارجی با متانت‌تر از بازیگران ایرانی است.